Een innovatieve manier om zoet water vast te houden en zout water af te voeren: de ‘Zoete stuw’.

In poldersystemen met brakke kwelgebieden staan traditionele stuwen om de waterstanden in sloten en kanalen te beheren. In gebieden met brakke kwel vertonen veel watergangen een gelaagdheid in zoutgehalten. Op de bodem, waar het koude brakke grondwater de waterloop binnenkomt, hoopt zich water op met een hoog zoutgehalte. Terwijl de waterloop ook warmere neerslag van de percelen afvoert of wordt doorgespoeld vanuit de hoofdwatergangen. De verschillen in zoutgehalte, en daardoor de dichtheid van het water, bevorderen de gelaagdheid in de waterloop: het zoete water van de percelen drijft bovenop het brakke water. Traditionele vaste stuwen voeren dan het zoete water af en we houden het zoute water ongewenst in het poldersysteem.

Een mogelijke oplossing die wordt onderzocht is de ‘Zoete Stuw’. Deze eenvoudige maar innovatieve stuw zorgt dat juist het zoute water wordt afgevoerd en houdt het zoete water vast. Omdat de stuw de waterkwaliteit beïnvloedt is het van belang om goed te bepalen waar deze wordt geplaatst. Het principe van het nieuwe ontwerp is dat het diepe brakke water dankzij een onderspuier of buis wordt afgevoerd, waardoor juist berging van zoet water plaatsvindt.

Negenboerenpolder

In de Negenboerenpolder (Hornhuizen, Groningen) kijken we met de betrokken partijen naar de zoutgehaltes en gelaagdheid in de sloot. De agrariërs in het gebied meten met de Boeren Meten Water AquaMobile op verschillende plekken en op verschillende dieptes in de sloot. Tevens meet Acacia Water op verschillende dieptes de EC-waarde, en houdt waterschap Noorderzijlvest het zoutgehalte goed in de gaten. We krijgen hierdoor inzicht in het water systeem, en we zoeken uit in welke watergangen deze gelaagdheid voorkomt.

De zoete stuw kan een uitkomst zijn voor watergangen in kustgebieden met kwel van brak grondwater. De metingen helpen om te kijken naar de kansen voor maatregelen zoals de zoete stuw. In het project Zoet op Zout zijn we de zoete stuw verder aan het uitwerken voor implementatie door een praktijk test in de stroomgoot van de TU Delft en door simulaties met een model. In 2023 gaan we de zoete stuw testen met een praktijkproef.